ผักหวานป่า รายงานประสพการจริงจากสวนเกษตรพอเพียง

ทีสวนของผมได้ทดลองปลูกผักหวานป่าเมื่อ เมย ปี 2551 ปีนี้ก้เข้าปีที่ 2
ของการปลูกได้ประสพการมาเล่าให้ฟังดังนี้
1.กล้าที่ปลูกเวลาที่จะปลูกห้ามให้รากขาด ห้ามให้ดินที่หุ้มรากหลุดออกจากลำต้นเด็ดขาด ต้องปักไม้ทำร่มช่วงครึ่งปีแรก



2.จากการไปทดลองปลูกหลายที่ สรุปได้ดังนี้ ผักหวานชอบดินร่วนที่
มี หน้าดินลึกพอสมควร น้ำไม่ท่วมขัง ชั้นถัดจากหน้าดินควรเป้นชั้นหินลูกรังหรือ ชั้นดินที่มีความโปร่ง ถ้าเป็นดินเหนียวรากไชชอนไม่ได้ก็มักจะไม่โต
ผักหวานต้นนี้อายุ 2 ปีครับ ปลูกบริเวณเดียวกับต้นอื่นๆ แต่โตช้ากว่า
คาดว่ารากจะเดินไม่ดีเท่าต้นอื่น




3. ร่มเงาจำเป็นมากในการปลูกผักหวาน ถ้าท่านปลูกที่โล่งแจ้งรับรอง
ร้อยละ 99 จะตายครับผมลองมาแล้วช่วงต้นของการปลูกตายไป 50 ต้น
หมดเงิน 1,000 บาท ต้องมีพืชพี่เลียงครับ พืชพี่เลี้ยงที่ดีคือ ต้นแคครับ
ที่เราเอาดอกสีขาวมาทำแกงส้มนะครับ พอฝนเริ่มลงเราก็หยอดเม็ดแค
ห่าง กัน 2 * 2 เมตร ไม่เกิน 2 เดือน ถ้าฝนตกดีก็สูง 50 ซมใบมันจะแผ่เป็นทรงพุ่ม แคเป็นพืชตระกูลถั่วช่วยตรึงไนโตรเจนให้ผักหวานด้วยครับ
จากนั้นเราก็ปลูกต้นผักหวานระหว่างต้นแค การปลูกต้องปักหลักเป็นคอกสี่เหลียม และเอาสแลนล้อมรอบต้น เพื่อกันสัตว์ไปจิกใบต้นอ่อนครับ
ช่วง 6 เดือนแรกจะโตช้ามากครับต้นนี้เอาออกจากสแลนแล้วและยังใช้หลักปักและยึดด้วยเชือกอยู่กันต้นโยกครับ




3.การให้น้ำให้เฉพาะช่วงปลายหนาวจนถึงหน้าแล้ง ให้ 7 วันครั้งครับ
ปุ๋ย ควรใช้ปุ๋ยคอกเท่านั้นเป็นขี้วัวจะดีที่สุด ถ้าเป็นขี้หมูและขี้ไก่ควรหมักอย่างน้อย 6 เดือน ไม่งั้นมันจะมีความเค็มทำให้ต้นตายได้ ปุ๋ยเคมี
ไม่ควรใช้ครับ เพราะมันมีความเค็มจากจากเกลือที่เป็นส่วนประกอบปุ๋ย
ท่านจะหงุดหงิดมากช่วงปีแรก-ปีที่ 2 มันเป็นพืชที่โตช้ามากๆๆ
ปลูกยาก ตายง่าย




4. จากนั้นแคพืชพี่เลี้ยงก็จะสูง 3 เมตร เป็นร่มคลุมให้ต้นกล้า ผักหวานป่า
ต้อง ใช้เวลาอย่างน้อย 5 ปีขึ้นไป ผักหวานจึงจะตั้งตัวได้ ของเพื่อนบ้านปล่อยผักหวานโดยไม่มีพืชคอยให้ร่มเงา ปรากฏว่าค่อยตายไปทีละต้น
ผักหวานตามธรรมชาติ ที่ลำปาง ลำพูน ที่มีผักหวานป่า มักจะพบในป่าแพะ คื่อ ป่าละเมาะ มีพุ่มไม้เตี๊ย และหน้าแล้งจะแล้ง ไม้หลักจะทิ้งใบ ผักหวาน
จะสวนทางกับไม้อื่นๆ จะแทงยอดอ่อน ช่วงนี้แหละครับชาวบ้านจะเข้าไปเก็บยอดอ่อน พร้อมกับหาไข่มดแดงมาแกงกับผักหวาน ส่วนป่าทึบ หรือป่า
ดงดิบจะไม่พบผักหวานป่า




5. เคล็ดลับในการเลือกพื้นที่การปลูก ถ้ามีต้นเก่าปลูกอยู่แล้ว ก็ปลูกบริเวณ
นั้นเลยครับแสดงว่าดินตรงนั้นเหมาะกับการปลูกผักหวาน ถ้าไม่มีต้นเดิม
เราก็เลือกกที่เนินน้ำไม่ขัง ดินร่วนซุย หรือ มีหินมีกรวดผสมอยู่ก็น่าจะเหมาะสมครับ





6. มาดูผักหวานอายุ 2 ปี จำนวน 20 ต้นที่ผมปลูกไว้ จากรูปข้างบน
ที่ไม่ค่อยโต กับพวกที่โตและเก็บยอดมาแกงได้ในปีนี้ ถึงแม้ว่าจะปลูก
บริเวณเดียวกัน ผมสังเกตว่าพวกที่อยู่ใต้ต้นแคจะโตดีครับอย่างชัดเจน




7.ต้นผักหวานอายุ 2 ปี ที่โตดีสูง 50 ซม ที่นำมาให้ชมครับ

ต้นที่ 1




ต้นที่ 2 อยู่ใต้ต้นแค ต้นไม้พี่เลี้ยงครับ




ต้นที่ 3 กำลังแตกใบอ่อนครับ





ต้นที่ 4 ต้นนี้งามสุดๆ ในบรรดา 20 ต้นที่นำมาปลูกเมื่อ 2 ปีที่แล้วครับ





ต้นแรกที่แม่ผมนำมาปลูกเมื่อ 10 ปีที่แล้วสูงท่วมหัวและแตกใบอ่อน
เก็บได้ 0.5 กก พอแกงหม้อใหญ่เลยครับ





ผักหวานป่ามี 2 ชนิดที่ผมสังเกตได้ดังนี้


แบบแรก ใบแก่แบนราบเป็นมันไม่มีร่องใบ ให้ยอดดกดีแกงอร่อย




สภาพต้นโดยรวม





แบบที่สอง ใบจะบางกว่าแบบแรก ด้านบนของใบมีร่องของเส้นใบชัดเจน
ผม มีอยู่ 1 ต้นนี้สูง 3.5 เมตร ออกแต่ดอกเต็มต้น ไม่ค่อยติดผล มีผลติดไม่เกิน 10 ลูก ผมเรียกเล่นๆ ว่าต้นตัวผู้ ยอดจะไม่เหมือนแบบแรก แกงไม่อร่อยครับผม



ต้นที่สองโดยรวม

หวังว่าจะได้แนวทางในการปลูกบ้างนะครับ





การดูแลรักษาให้ปุ๋ยต้นโต คือ ให้ปุ๋ยขี้วัว ต้นละ 10 -20 กก/ปี โดยแบ่งให้ 2 ครั้ง คือ ครั้งแรก หลังเก็บยอดปลายเดือน พค ก่อนเข้าฤดูฝน และอีกครั้ง ศัตรูพืชยังไม่ค่อยพบ แมลงไม่ค่อยชอบ จะมีบ้างคือเพลี้ย
การปลูกผักหวานจึงไม่ใช้ยาฆ่าแมลง จัดเป็นพืชปลอดาสารพิษครับ
ก็ปลายฝนช่วงต้นเดือน ตค